Κρατέρωμα www.tool-tool.com

Bewise Inc. www.tool-tool.com Reference source from the internet.

Αντίγραφο αρχαίου ελληνικού δίσκου φτιαγμένο από κρατέρωμα (5,7 kg). Γλυπτοθήκη του Μονάχου.

Το κρατέρωμα (κοινώς μπρούντζος ή μπρούτζος) είναι κράμα χαλκού–κασσίτερου, αν και ο όρος χρησιμοποιείται και για πολλά άλλα κράματα χαλκού.

Συχνά το κρατέρωμα συγχέεται με τον ορείχαλκο, που είναι κατά βάση κράμα χαλκού–ψευδαργύρου. Η σύγχυση στην αδιάκριτη χρήση της λέξης μπρούντζος^[1] τόσο για κρατερώματα όσο και για ορείχαλκους δεν γίνεται μόνον στα ελληνικά, αλλά και σε άλλες γλώσσες όπως π.χ. στα αγγλικά, όπου το κρατέρωμα αποκαλείται bronze και ο ορείχαλκος αποκαλείται brass. Αυτό συμβαίνει επειδή συνήθως η διάκριση γίνεται κυρίως με βάση το χρώμα: στην γλώσσα της αγοράς, «μπρούντζοι» ή «κρατερώματα» αποκαλούνται τα πιο καφεκόκκινα κράματα χαλκού, ενώ τα κράματα χαλκού με χρώμα κιτρινόχρυσο αποκαλούνται ορείχαλκοι.

Ιστορικά, το κρατέρωμα ανακαλύφθηκε πολύ πριν από τον ορείχαλκο. Το κρατέρωμα ανακαλύφθηκε γύρω στο 4000 π.Χ. στην Μεσοποταμία, ενώ ο ορείχαλκος ανακαλύφθηκε γύρω στο 2ο αι. π.Χ. από τους Ρωμαίους με την αναγωγή μεικτών μεταλλευμάτων χαλκού–ψευδαργύρου.

[Επεξεργασία] Το κρατέρωμα στην αρχαιότητα

Αρχαιολογικές έρευνες στην Μικρά Ασία, την Μεσοποταμία και την Περσία δείχνουν ότι ο άνθρωπος έφτιαξε το πρώτο κρατέρωμα γύρω στο 4000 π.Χ. — τυχαία, όπως συνέβη με όλες τις πρώτες επιστημονικές ανακαλύψεις — όταν προσπάθησε να εξάγει χαλκό, του οποίου την παραγωγή και κατεργασία την γνώριζε ήδη, από μεταλλεύματα που περιείχαν και σημαντικό ποσοστό αρσενικού. Το αποτέλεσμα της αναγωγής αρσενικούχων χαλκομεταλλευμάτων ήταν η παραγωγή αρσενικούχου κρατερώματος με 2–3% κ.β. As^[2].

Περίπου 2000 χρόνια αργότερα, γύρω στο 2000 π.Χ., πάλι στην Μεσοποταμία, ο άνθρωπος ανακάλυψε πως μπορούσε να παράγει ένα πιο ανθεκτικό κρατέρωμα με την ταυτόχρονη σύντηξη και αναγωγή μεταλλευμάτων χαλκού και κασσίτερου. Όμως τα ορυκτά του κασσίτερου δεν βρίσκονται στην φύση μαζί με ορυκτά του χαλκού. Τα μεταλλεύματα κασσίτερου για την πρώτη παραγωγή κρατερώματος στην Μεσοποταμία προήλθαν μάλλον από το σημερινό Αφγανιστάν, αν και ορισμένα αρχαία μεταλλεία κασσίτερου έχουν εντοπιστεί στην Μικρά Ασία^[2].

Η έλλειψη μεταλλευμάτων κασσίτερου κατά την πρώιμη αρχαιότητα (1000 π.Χ.) οδήγησε έλληνες και φοίνικες εμπόρους μέχρι την Ιβηρική και τις μυθικές «Κασσιτερίδες νήσους» (Ηρόδοτος, Ἱστορῖαι, ΙΙΙ.115.1–2). Κατά μία εκδοχή, οι Κασσιτερίδες νήσοι συμπίπτουν με την περιοχή της Κορνουάλης στο ΝΔ άκρο της Μεγάλης Βρετανίας όπου υπήρχαν τα πιο πλούσια κοιτάσματα κασσίτερου της Ευρώπης^[3]. Εικάζεται επίσης ότι ο άνθρωπος εφηύρε τον σίδηρο, επειδή ο κασσίτερος και το κρατέρωμα είχαν γίνει δυσεύρετα και ακριβά. Μάλιστα, τα πρώτα αντικείμενα που κατασκεύασε ο άνθρωπος από σφυρήλατο σίδηρο ήταν ίσως πιο μαλακά από το κρατέρωμα. Αργότερα, με την ανακάλυψη του χάλυβα ο άνθρωπος μπόρεσε να φτιάξει αντικείμενα πιο σκληρά από το κρατέρωμα^[4].

Ας σημειωθεί ότι ο όρος κρατέρωμα είναι και αυτός πολύ σπάνιος στα κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας. Απαντάται στο Λεξικό του αλεξανδρινού γραμματικού Ησύχιου (5ος αι. μ.Χ.), ο οποίος ορίζει τα «κρατερώματα» ως «μίξις χαλκοῦ καὶ κασσιτέρου», χωρίς ωστόσο να δίνει περισσότερες πληροφορίες.

[Επεξεργασία] Σύσταση και ιδιότητες

[Επεξεργασία] Το κοινό κρατέρωμα

Το διάγραμμα φάσεων Cu–Sn (κρατέρωμα ή μπρούντζος).

Η περιεκτικότητα του κρατερώματος σε κασσίτερο καθορίζει και τις ιδιότητες του κράματος^[5]. Για περιεκτικότητα έως 10,5% κ.β. Sn, η φάση που δημιουργείται είναι ο α-Cu, δηλ. ένα στερεό διάλυμα Sn εντός Cu. Για περιεκτικότητα 10,5–15% κ.β. Sn, δημιουργείται η φάση δ, που είναι εύθραυστη. Πάντως, για περιεκτικότητα μεγαλύτερη από 15% κ.β. Sn το κράμα γίνεται πιο εύτηκτο.

Στα συνήθη κρατερώματα, η περιεκτικότητα σε κασσίτερο κυμαίνεται από 0,5 έως 11% κ.β. Σ' αυτά τα κρατερώματα, συνήθως προστίθεται και φώσφορος από 0,01 έως 0,35% κ.β. για καλύτερη αντοχή στην μηχανική φθορά και για μεγαλύτερη σκληρότητα. Επίσης, στο κοινό κρατέρωμα (αγγλ., combro bronze) συχνά προστίθεται και μόλυβδος (έως 3% κ.β.). Ο μόλυβδος κατακρημνίζεται στα όρια των κόκκων α, οπότε το κράμα γίνεται πιο μαλακό στην κατεργασία. Η παρουσία του μολύβδου κάνει επίσης το κράμα πιο εύτηκτο^[6].

[Επεξεργασία] Άλλα κρατερώματα

Εκτός από το κοινό κρατέρωμα (κράμα Cu–Sn), υπάρχουν και τα κρατερώματα («μπρούντζοι») αλουμινίου. Τα κρατερώματα αλουμινίου περιέχουν 9–12% κ.β. Al, και Fe και Ni έως 6% κ.β. συνολικά. Δεν περιέχουν κασσίτερο, αλλά μοιάζουν στο χρώμα με το κοινό κρατέρωμα.

Για περιεκτικότητα σε αλουμίνιο μικρότερη από 11% κ.β., η κύρια φάση του κράματος είναι ο α-Cu. Ο σίδηρος και το νικέλιο σχηματίζουν με τον αλουμίνιο την φάση κ και έτσι εμποδίζεται ο σχηματισμός της πιο σκληρής και εύθραυστης φάσης β. Το αποτέλεσμα είναι το κράμα να έχει υψηλή μηχανική αντοχή, καλή ολκιμότητα, καθώς και εξαιρετική αντοχή στην τριβή και την χημική διάβρωση. Η φάση β σχηματίζεται όταν το κράμα πάθει απότομη ψύξη, δηλαδή με «βαφή» που επιφέρει μαρτενσιτικό μετασχηματισμό. Σε μια τέτοια περίπτωση, απαιτείται επαναφορά για να διασπασθεί η φάση β σε φάση α και φάση κ^[7].

Ο όρος μπρού(ν)τζος χρησιμοποιείται επίσης για κράματα χαλκού–νικελίου (χαλκονικέλιο) και χαλκού–πυριτίου (χαλκοπυρίτιο), καθώς και για ορισμένους τύπους ορείχαλκου («εμπορικός μπρούντζος», «μπρούντζος κοσμηματοποιίας», «αρχιτεκτονικός μπρούντζος», κ.ά.).

[Επεξεργασία] Χρήσεις

Το κρατέρωμα χρησιμοποιείται στην γλυπτική, την κατασκευή μεγάλων χυτών αντικειμένων (π.χ. καμπάνες εκκλησιών, κανόνια, κ.λπ.), την νομισματοκοπία, την κατασκευή εξαρτημάτων μηχανών, την κατασκευή ελατηρίων, κ.ά.

Παλαιότερα, ένας τύπος κρατερώματος με ψευδάργυρο (10–14% κ.β. Sn, 2–3% κ.β. Zn, 0–0,8% κ.β. P), που στα αγγλικά ήταν γνωστό ως red brass ή gunmetal, χρησιμοποιούνταν στην κατασκευή όπλων επειδή είναι πολύ ανθεκτικό. Το κράμα αυτό, που στα ελληνικά έγινε γνωστό ως ερυθρός ορείχαλκος ή ορείχαλκος πυροβόλων, εξακολουθεί να χρησιμοποιείται στην γλυπτική, στην κατασκευή φθηνών ωρολογιών, κουμπιών, κ.λπ.

Σε σύγκριση με τους ορείχαλκους («εμπορικός μπρούντζος», κ.ά.), τα κρατερώματα παρουσιάζουν μεγαλύτερη αντοχή στην μηχανική φθορά και στην χημική διάβρωση. Ωστόσο τα κρατερώματα είναι πιο σκληρά και έχουν υψηλότερο κόστος αγοράς^[8].

Μικροφωτογραφία κρατερώματος CuSn11 (11% Sn) με χαρακτηριστική δενδριτική δομή (μεγέθυνση 50 με 100 φορές περίπου).

Το κράμα που είναι γνωστό ως πιούτερ, λευκό μέταλλο Βίκερς ή βρετανικό μέταλλο (αγγλ. pewter, Vickers white metal, Britannia (sic) metal· γαλλ., peautre, métal blanc, laiton blanc, Britannium (sic)· γερμ., hartzinn, Britanniametall) και που χρησιμοποιούνταν στην κατασκευή οικιακών σκεών (κουτάλια, πιάτα, κ.λπ.), είναι σχεδόν καθαρός κασσίτερος (85–99% κ.β.) με μικρές προσμίξεις από αντιμόνιο (1–8% κ.β.) και χαλκό (0,35–3% κ.β.). Οι προσμίξεις προσδίνουν σκληρότητα στο κράμα. Παλαιότερα στο κράμα πιούτερ έβαζαν και μόλυβδο (έως και 15% κ.β.) για να διατηρεί το μέταλλο την λάμψη του. Σήμερα το κράμα πιούτερ χρησιμοποιείται για την παρασκευή μικρών διακοσμητικών αντικειμένων, ενώ αντί για μόλυβδο προστίθεται βισμούθιο, επειδή ο μόλυβδος προκαλεί σοβαρές ασθένειες στον άνθρωπο.

[Επεξεργασία] Τυποποίηση

Η τυποποιημένη κατά UNS αρίθμηση των κρατερωμάτων είναι:

• C5xxxx: Cu–Sn–P
• C60600–C64200: Cu–Al
• C64700–C66100: Cu–Si
• C7xxxx: Cu–Ni

[Επεξεργασία] Βιβλιογραφία και άλλες σημειώσεις

1. ↑ Η λέξη μπρούντζος προέρχεται από την ιταλική λέξη bronzo, η οποία με την σειρά της μάλλον προέρχεται από την περσική λέξη birinj, που σημαίνει χαλκός. Βλ. επίσης την ετυμολογία στα Λεξικά Ελληνικής Γλώσσας και στο Online Etymological Dictionary.
2. ↑ ^{2,0 2,1} I. De Ryck, A. Adriaens and F. Adams, "An overview of Mesopotamian bronze metallurgy during the 3rd millennium BC", Journal of Cultural Heritage, vol. 6, pp. 261–268 (2005).
3. ↑ H. Bourne, "The Phoenicians in West Europe: From Canaan to Cornwall and (?) Cork.", phoenicia.org, 2007(;).
4. ↑ O. D. Sherby and J. Wadsworth, "Ancient blacksmiths, the Iron Age, Damascus steels, and modern metallurgy", Journal of Materials Processing Technology, vol. 117, no. 3, pp. 347–353 (2001). Βλ. επίσης [1].
5. ↑ J. R. Davis et al. (editors), Metals Handbook, vol. 2, Properties of Non-ferrous Alloys,10th edition, ASM International, Materials Park, Ohio, USA, pp. 216–402.
6. ↑ Copper Development Association, "Phosphor bronze", 2007(;).
7. ↑ Copper Development Association, "Aluminum bronze", 2007(;).
8. ↑ "How can I tell the difference between brass and bronze?", 2006.

歡迎來到Bewise Inc.的世界，首先恭喜您來到這接受新的資訊讓產業更有競爭力，我們是提供專業刀具製造商，應對客戶高品質的刀具需求，我們可以協助客戶滿足您對產業的不同要求，我們有能力達到非常卓越的客戶需求品質，這是現有相關技術無法比擬的，我們成功的滿足了各行各業的要求，包括：精密HSS DIN切削刀具、協助客戶設計刀具流程、DIN or JIS 鎢鋼切削刀具設計、NAS986 NAS965 NAS897 NAS937orNAS907 航太切削刀具,NAS航太刀具設計、超高硬度的切削刀具、醫療配件刀具設計、汽車業刀具設計、電子產業鑽石刀具、木工產業鑽石刀具等等。我們的產品涵蓋了從民生刀具到工業級的刀具設計；從微細刀具到大型刀具；從小型生產到大型量產；全自動整合；我們的技術可提供您連續生產的效能，我們整體的服務及卓越的技術，恭迎您親自體驗！！

BW Bewise Inc. Willy Chen willy@tool-tool.com bw@tool-tool.com www.tool-tool.com skype:willy_chen_bw mobile:0937-618-190 Head &Administration Office No.13,Shiang Shang 2nd St., West Chiu Taichung,Taiwan 40356 http://www.tool-tool..com / FAX:+886 4 2471 4839 N.Branch 5F,No.460,Fu Shin North Rd.,Taipei,Taiwan S.Branch No.24,Sec.1,Chia Pu East Rd.,Taipao City,Chiayi Hsien,Taiwan

Welcome to BW tool world! We are an experienced tool maker specialized in cutting tools. We focus on what you need and endeavor to research the best cutter to satisfy users’ demand. Our customers involve wide range of industries, like mold & die, aerospace, electronic, machinery, etc. We are professional expert in cutting field. We would like to solve every problem from you. Please feel free to contact us, its our pleasure to serve for you. BW product including: cutting tool、aerospace tool .HSS DIN Cutting tool、Carbide end mills、Carbide cutting tool、NAS Cutting tool、NAS986 NAS965 NAS897 NAS937orNAS907 Cutting Tools,Carbide end mill、disc milling cutter,Aerospace cutting tool、hss drill’Фрезеры’Carbide drill、High speed steel、Milling cutter、CVDD(Chemical Vapor Deposition Diamond )’PCBN (Polycrystalline Cubic Boron Nitride) ’Core drill、Tapered end mills、CVD Diamond Tools Inserts’PCD Edge-Beveling Cutter(Golden Finger’PCD V-Cutter’PCD Wood tools’PCD Cutting tools’PCD Circular Saw Blade’PVDD End Mills’diamond tool ‘Single Crystal Diamond ‘Metric end mills、Miniature end mills、Специальные режущие инструменты ‘Пустотелое сверло ‘Pilot reamer、Fraises’Fresas con mango’ PCD (Polycrystalline diamond) ‘Frese’Electronics cutter、Step drill、Metal cutting saw、Double margin drill、Gun barrel、Angle milling cutter、Carbide burrs、Carbide tipped cutter、Chamfering tool、IC card engraving cutter、Side cutter、NAS tool、DIN or JIS tool、Special tool、Metal slitting saws、Shell end mills、Side and face milling cutters、Side chip clearance saws、Long end mills、Stub roughing end mills、Dovetail milling cutters、Carbide slot drills、Carbide torus cutters、Angel carbide end mills、Carbide torus cutters、Carbide ball-nosed slot drills、Mould cutter、Tool manufacturer.

Bewise Inc. www.tool-tool.com

ようこそＢｅｗｉｓｅ　Ｉｎｃ.の世界へお越し下さいませ、先ず御目出度たいのは新たな

情報を受け取って頂き、もっと各産業に競争力プラス展開。

弊社は専門なエンド・ミルの製造メーカーで、客先に色んな分野のニーズ、

豊富なパリエーションを満足させ、特にハイテク品質要求にサポート致します。

弊社は各領域に供給できる内容は：

（１）精密ＨＳＳエンド・ミルのＲ＆Ｄ

（２）Carbide Cutting tools設計

（３）鎢鋼エンド・ミル設計

（４）航空エンド・ミル設計

（５）超高硬度エンド・ミル

（６）ダイヤモンド・エンド・ミル

（７）医療用品エンド・ミル設計

（８）自動車部品＆材料加工向けエンド・ミル設計

弊社の製品の供給調達機能は：

（１）生活産業～ハイテク工業までのエンド・ミル設計

（２）ミクロ・エンド・ミル～大型エンド・ミル供給

（３）小Ｌｏｔ生産～大量発注対応供給

（４）オートメーション整備調達

（５）スポット対応～流れ生産対応

弊社の全般供給体制及び技術自慢の総合専門製造メーカーに貴方のご体験を御待ちしております。

BW специализируется в научных исследованиях и разработках, и снабжаем самым высокотехнологичным карбидовым материалом для поставки режущих / фрезеровочных инструментов для почвы, воздушного пространства и электронной индустрии. В нашу основную продукцию входит твердый карбид / быстрорежущая сталь, а также двигатели, микроэлектрические дрели, IC картонорезальные машины, фрезы для гравирования, режущие пилы, фрезеры-расширители, фрезеры-расширители с резцом, дрели, резаки форм для шлицевого вала / звездочки роликовой цепи, и специальные нано инструменты. Пожалуйста, посетите сайт www.tool-tool.com для получения большей информации.

BW is specialized in R&D and sourcing the most advanced carbide material with high-tech coating to supply cutting / milling tool for mould & die, aero space and electronic industry. Our main products include solid carbide / HSS end mills, micro electronic drill, IC card cutter, engraving cutter, shell end mills, cutting saw, reamer, thread reamer, leading drill, involute gear cutter for spur wheel, rack and worm milling cutter, thread milling cutter, form cutters for spline shaft/roller chain sprocket, and special tool, with nano grade. Please visit our web www.tool-tool.com for more info.